Po co są wymienniki?

Na podstawie poradnika Mam cukrzycę typu 1 pod redakcją naukową prof. dr hab. n.med. Agnieszki Szypowskiej

Każdy produkt spożywczy ma inny skład, tzn. różni się zawartością białek, tłuszczów i węglo­wodanów. Dlatego spożywając różne produkty żywnościowe w różnych ilościach i o różnym składzie, dostarczamy do organizmu inne ilości cukrów i pozostałych składników.

Or­ganizm człowieka zdrowego automatycznie dobiera do nich odpowiednią porcję insuliny. Chorzy na cukrzycę typu 1 muszą wstrzyknąć odpowiednią dawkę insuliny, zależną m.in. od ilości spożytych węglowodanów.

Dlatego trzeba wiedzieć, ile węglowodanów (WW-wymien­ników węglowodanowych), białek i tłuszczów (WBT-wymienników białkowo-tłuszczowych) było w spożytych posiłkach.

Wobec małej ilości dowodów naukowych potwierdzającej skuteczność liczenia WBT oraz trudności w dokładnym ich przeliczeniu są one stosowane w przypadku posiłków z bardzo dużą ich ilością.

Jak wyliczyć wymienniki?

Każdy produkt spożywczy przebadano labora­toryjnie i określono w nim zawartość białek, tłuszczów i węglowodanów (wyrażoną w gra­mach – g), a także ustalono jego wartość ener­getyczną (wyrażoną w kilokaloriach – kcal). Takie informacje można znaleźć na każdym opakowaniu produktów spożywczych lub w książkach zatytułowanych „Tabele wartości odżywczej produktów”.

Na opakowaniach produktów spożywczych wartość energetyczna produktu oraz zawar­tość poszczególnych składników (białek, tłusz­czów i węglowodanów) zawsze podawana jest w przeliczeniu na 100 g produktów.

Dane odczytane z tabel

Informacje dotyczące zawartości węglowoda­nów w produkcie, odczytane z tabel wartości energetycznej i odżywczej, dotyczą głównie węglowodanów ogółem, tzn. węglowodanów przyswajalnych i błonnika pokarmowego.

Dla­tego, chcąc wyliczyć wymiennik węglowoda­nowy, należy od węglowodanów ogółem odjąć określoną w produkcie ilość błonnika.

Węglowodany ogółem = węglowodany przyswajalne + błonnik pokarmowy

Przykład wyliczania WW:

Aby wyliczyć WW, trzeba określić ilość wę­glowodanów przyswajalnych.

W tym celu od węglowodanów ogółem należy odjąć ilość błonnika pokarmowego.

(obliczone wartości zaokrąglamy, nie pozostawiamy liczb po prze­cinku).

Co wiemy?

Ilość węglowodanów przyswajalnych:

50 g w 100 g bułki

1 WW – 10 g węglowodanów przyswajalnych

Produkty białkowo-tłuszczowe bez dodatku węglowodanów

Produkty białkowo-tłuszczowe bez dodatku węglowodanów to: mięso, sery, wędliny.

Produkty białkowo-tłuszczowe mieszane (czyli zawierające białko, tłuszcze i węglowodany)

Produkty białkowo-tłuszczowe mieszane to np.: pierogi z mięsem, naleśniki, paszteciki, ciasto.

Wyliczanie wymienników WBT z „procentów”

Korzystając z tabel wartości energetycznej i odżywczej produktów spożywczych, gdzie podany jest procent energii z białka, tłuszczu i węglowodanów, można obliczyć WBT.

Krok 1. Oblicz, ile % łącznie wynosi B i T

100 g jogurtu wiśniowego dostarcza

24% + 22% = 46% energii z B i T

Krok 2. Oblicz, ile kcal stanowi 46% B i T

46% z wartości energetycznej 100 g jogurtu –

61 kcal

X = (46% x 61 kcal)/100% = 28,06 kcal = 0,28 WBT = 0,3 WBT

Krok 3. Oblicz liczbę WBT w porcji jogurtu, którą zjesz np. na śniadanie – 150 g

100 g jogurtu – 0,3 WBT

150 g jogurtu – X WBT

X = (150 g x 0,3 WBT)/100 g = 0,45 WBT = 0,5 WBT

Krok 4. Pamiętaj, że trzeba również wyliczać WW 100 g jogurtu – 54% z węglowodanów

61 kcal – 100 g jogurtu, w tym 54% z węglo­wodnów

Ile kcal pochodzi z węglowodanów?

X = (61 kcal x 54%)/100% = 33 kcal

Zjadając 100 g jogurtu, dostarczasz 33 kcal

Pamiętając, że 1 WW = 40 kcal, oblicz, ile to WW

33 kcal / 40 kcal = 0,825 WW

Aby obliczyć, ile WW znajduje się w zjadanej porcji jogurtu (150 g), układamy proporcję:

100 g – 0,825 WW

150 g – X WW

X = (150 g x 0,825 WW)/100 g = 1,2 WW

Zapisuj informacje na temat spożytych WW w aplikacji Contour®Diabetes i nadaj kontekst do swojego wyniku pomiaru glukozy. Zobacz jak to zrobić:

Aplikacja CONTOUR^® DIABETES: pozwala podejmować lepsze decyzje

ZAPYTAJ SWOJEGO LEKARZA LUB PIELĘGNIARKĘ O GLUKOMETR CONTOUR PLUS ONE